Sociale zekerheid

Volgens de Europese verordening 883/2004 geldt dat u in principe maar aan de sociale zekerheid van één land onderworpen kan zijn, namelijk aan die in het werkland.

Als Belgische grensarbeider werkt u in Nederland en bent u dus onderworpen aan de Nederlandse sociale zekerheid.

• Werkt u als gedetacheerde maximaal 24 maanden in Nederland, dan kunt u onderworpen blijven aan de Belgische Sociale zekerheid. Uw Belgische werkgever moet hiervoor een detacherings­verklaring A1 aanvragen bij de Belgische Rijksdienst voor Sociale Zekerheid (RSZ). Werkt u langer dan 24 maanden als gedetacheerde? Dan moet ook de Nederlandse Sociale Verzekeringsbank (SVB – afdeling internationale detachering) hiermee akkoord gaan. De maximale termijn (in samenspraak met de SVB) is vijf jaar.

• Er zijn uitzonderingen op het principe.
  Voorbeeld 1: Werkt u als werknemer ook gedeeltelijk in België, dan verschuift de Sociale zekerheid naar België, als die arbeid minstens 25% van de arbeidstijd of loonwaarde bedraagt. Vraag altijd advies als u meerdere betrekkingen uitoefent in zowel België als Nederland.
  Voorbeeld 2: U werkt deels als Belgisch ambtenaar in België en u werkt ook in Nederland. In dat geval blijft u Belgisch sociaal verzekerd.
• Per 1 januari 2020 wordt in Nederland de WNRA (wet normalisering rechtspositie ambtenaren) van toepassing. Dit heeft tot gevolg dat ambtenaren voortaan net als andere werknemers een tweezijdige arbeidsovereenkomst hebben. Een groep werknemers in het openbaar onderwijs verliest hun huidige ambtenarenstatus. Daarmee ontstaat voor deze werknemers die onder voorbeeld 1 vallen het risico dat zij vanaf januari 2020 van sociale zekerheidstelsel moeten wisselen. Denkt u tot deze groep te behoren of heeft u hier vragen over laat u dan goed informeren dat kan via https://tinyurl.com/va7mmxq of neem contact op met uw vakbond.

Wat?

De Nederlandse Sociale zekerheid kent verschillende sociale verzekeringen:

• Volksverzekeringen die bestaan uit:
  • Algemene Ouderdomswet (AOW);
  • Algemene nabestaandenwet (Anw);
  • Algemene Kinderbijslagwet (AKW);
  • Wet Langdurige Zorg (Wlz);
    ➞ uitgevoerd door de Sociale Verzekeringsbank (SVB).

Werknemersverzekeringen die bestaan uit:

• Ziektewet (ZW);
• Wet Werk en Inkomen naar arbeidsvermogen (WIA);
• Werkloosheidswet (WW);
  ➞ uitgevoerd door het Uitvoeringsinstituut Werknemersverzekeringen (UWV).
• de Zorgverzekeringswet (Zvw);
  ➞ uitgevoerd door de zorgverzekeraars en het Zorginstituut Nederland (Zin).

De bovenvermelde verzekeringen en wet verzekeren u als werknemer tegen de risico’s van ziekte en arbeidsongeschiktheid, kinderbijslagen, werkloosheid, ouderdom en overlijden.

• Nederland kent een breed aanbod van private aanvullende sociale verzekeringen bv. bedrijfs­pensioen­regelingen, aanvullende ziektekostenverzekeringen, aanvullende arbeidsongeschiktheids­verzekeringen … Voor meer informatie hierover kunt u terecht bij uw werkgever, vakbond, zorg­verzekeraar en/of pensioenfonds.

• In tegenstelling tot België is er geen aparte sociale zekerheid voor zelfstandigen. Zelfstandigen vallen ook onder de Volksverzekeringen en Zorgverzekeringswet. Voor zaken die vallen onder de Werknemersverzekeringen kan een zelfstandige zich vrijwillig verzekeren.

Hoe?

• Volksverzekeringen: hiervoor betaalt u een inkomensafhankelijke premie. Wanneer u in loondienst bent, wordt deze premie voor volksverzekeringen samen met uw loonbelasting ingehouden van uw inkomen onder één noemer ‘loonheffing’. Als u niet in loondienst bent, maar wel zelfstandige, betaalt u de premie via uw aanslag inkomstenbelasting. Deze premie heeft betrekking op het AOW, Anw en Wlz. Voor de AKW hoeft u geen premie te betalen.
• Werknemersverzekeringen: in principe betaalt uw werkgever de premie voor de werknemersverzekeringen.

• Een deel van de premie kan uw werkgever op uw nettoloon inhouden. Dat is dan zichtbaar op uw loonstrook.

• Zorgverzekeringswet: De inkomensafhankelijke bijdragen voor de Zvw (Zorgverzekeringswet) betaalt ofwel uw werkgever onder de noemer ‘werkgeversheffing Zvw’, ofwel betaalt u die zelf onder de noemer van ‘bijdrage Zvw’. In het laatste geval wordt de bijdrage van uw netto-inkomen ingehouden of betaalt u via uw aanslag inkomstenbelasting. Wat voor u van toepassing is, kunt u terugvinden op: www.belastingdienst.nl

• U moet wel een extra basisverzekering afsluiten bij een zorgverzekeraar om volledig in orde te zijn met uw ziektekostenverzekering. Zie: ‘Wat is het allereerste dat ik als Belgische grensarbeider moet doen?’.

• Meer informatie over de te betalen premies: www.belastingdienst.nl

Begrippen

• Sociale zekerheid: Sociale zekerheid is een openbaar systeem dat bedoeld is om inkomen en/of verzorging te garanderen voor individuen of gezinnen die tijdelijk of blijvend niet in staat zijn om zelf voldoende inkomen en/of verzorging te voorzien. De sociale zekerheid voorziet zowel kostendekkende uitkeringen als vervangingsinkomens naargelang het sociale risico waarmee u te maken hebt bv. werkloosheid, ziekte, arbeidsongeschiktheid, enz.
• Rijksdienst voor Sociale Zekerheid (RSZ): De Belgische RSZ is de federale overheidsinstelling die de sociale werkgevers- en werknemersbijdragen int en beheert. Daarmee financiert zij de verschillende takken van de sociale zekerheid. RSZ verzamelt en verspreidt de administratieve basisgegevens voor de andere socialezekerheidsinstellingen.
• Detacheringsverklaring A1: verklaring betreffende de socialezekerheidswetgeving die op de houder van toepassing is. Die bewijst dat u in een ander EU-land socialezekerheidspremies betaalt. Dit is een document dat voor u als gedetacheerde belangrijk is en/of wanneer u in meerdere landen werkt.
• Sociale Verzekeringsbank (SVB): De SVB is de uitvoerder van de volksverzekeringen in Nederland. De SVB beheert de sociale voorzieningen, keert uit waarop u recht hebt en informeert over mogelijke veranderingen.
• Algemene Ouderdomswet (AOW): De Nederlandse AOW regelt het wettelijke pensioen voor een werknemer die de AOW-leeftijd heeft bereikt.
• Algemene nabestaandenwet (Anw): De Nederlandse Anw voorziet een inkomen voor de nabestaanden van een overleden verzekerde. Er is een nabestaanden- en een wezenuitkering.
• Algemene Kinderbijslagwet (AKW): Nederlandse wet die het recht op kinderbijslag bepaalt.
• Wet langdurige Zorg (Wlz): De Nederlandse Wlz zorgt ervoor dat bijzondere ziektekosten betaald worden in het geval van langdurige, intensieve zorg, thuis of in een instelling
• Ziektewet (ZW): De Nederlandse ZW bepaalt en regelt dat zieke werknemers, in gevallen waarbij de loondoorbetalingverplichting voor de werkgever bij ziekte niet van toepassing is, recht hebben op een uitkering.
• Wet Werk en Inkomen naar arbeidsvermogen (WIA): opvolger van de Wet op de arbeidsongeschiktheidsverzekering (WAO). De Nederlandse WIA regelt de uitkering in geval van blijvende arbeidsongeschiktheid na een periode van twee jaar ziekte.
• Werkloosheidswet (WW): De Nederlandse WW regelt de werkloosheidsuitkeringen voor werknemers die door ontslag werkloos geworden zijn.
• Uitvoeringsinstituut Werknemersverzekeringen (UWV): Het UWV zorgt voor de uitvoering van de werknemersverzekeringen, en voor arbeidsmarkt- en gegevensdienstverlening in opdracht van het ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid.
• Zorgverzekeringswet (Zvw): Maakt naast de Wlz deel uit van het Nederlandse zorgverzekeringsstelsel. Iedereen die Wlz-verzekerd is, is verplicht verzekerd voor de Zvw. In de Zvw is geregeld dat iedereen ouder dan 18 jaar verplicht een wettelijk vastgestelde basisverzekering moet afsluiten. Kinderen tot 18 jaar zijn gratis meeverzekerd. De Zvw wordt uitgevoerd door erkende zorgverzekeraars.
• Zorginstituut Nederland (Zin): Het Zin heeft volgende taken: over het basispakket aan zorg adviseren, het verduidelijken en doorlichten, de bevordering van de kwaliteit van de gezondheidszorg én de uitvoering van de financiering van Zvw en Wlz.